Η Φιλανδία των Σομαλών! - Episode IV
Είναι πολύ πιθανό να είχα συναντήσει Σομαλους σε πολλά μέρη αλλά πριν τους γνωρίσω η πικρή αλήθεια είναι ότι τους ξεχώριζα όπως ακριβώς ένας Γιαπωνέζος ξεχωρίζει έναν Έλληνα από ένα Γερμανό. Και για την πληροφόρηση σας δεν τους ξεχωρίζει!!!Όταν ξεκίνησαν οι Σομαλοί να έρχονται στην Ευρώπη σαν πολιτικοί πρόσφυγες, προσπαθώντας να ξεφύγουν από τον εμφύλιο, συνέπεσε με την περίοδο που η Φιλανδία σαν καινούργιο μέλος της ΕΕ έπρεπε να δεχθεί ποσοστό αυτών των μεταναστών και έτσι γρήγορα αυτός ο αριθμός μετατράπηκε στη Σομαλική κοινότητα που ζει κυρίως στο Ελσίνκι.
Εδώ πρέπει να κάνω μια διευκρίνιση. Αυτό δεν είναι άρθρο για το ρατσισμό, για το θέμα ρατσισμός, επειδή έχω μπλέξει και σε μια σειρά από blogσυζητήσεις θα επανέλθω με ξεχωριστό άρθρο.
Επανερχόμενοι λοιπόν στη Σομαλική κοινότητα στη Φιλανδία, ένα από τα πρώτα πράγματα που παρατήρησα από τις πρώτες επαφές μου μαζί τους ήταν η αξιοπρέπεια αυτών των ανθρώπων που την βλέπεις ακόμα και στο τρόπο που περπατούν. Πολλοί έχετε δει φωτογραφίες από την Αφρική υψηλόκορμων ανθρώπων που στέκονται συχνά στο ένα πόδι ατενίζοντας τον ορίζοντα. Τόσα χρόνια μετά και έχοντας κάνει πολύ στενούς φίλους στην Σομαλική κοινότητα αυτή η εικόνα ακόμα υπάρχει μέσα μου κάθε φορά που τους βλέπω.
Πανέμορφοι άνθρωποι, ψηλοί και αδύνατοι με δυνατούς χαρακτήρες πολύ ευχάριστες φωνές και πολύ όμορφη αίσθηση του χιούμορ. Ανάφερα προηγουμένως την εικόνα από την Αφρική για ένα ακόμα λόγο, στις συγκεκριμένες φωτογραφίες αυτοί οι άνθρωποι έχουν κάτι το αρχοντικό, την αίσθηση ότι κυριαρχούν. Αυτή την αίσθηση παίρνεις και από την πρώτη στιγμή που έρχεσαι σε επαφή μαζί τους, τον αέρα αξιοπρέπειας και ας μην σας φανεί παράξενο είναι κάτι που όλο και περισσότερο σπανίζει κυρίως ανάμεσα στους μετανάστες.
Οι Σομαλές γυναίκες είναι απλά ...πανέμορφες. οι Σομαλοί είναι μουσουλμάνοι βαθιά θρησκευόμενοι και κουβαλάνε και πολλές δεισιδαιμονίες έχοντας με κάποιο πολύ προσωπικό τρόπο παντρέψει τον παραδοσιακό τους παγανισμό με τον μουσουλμανισμό, αυτό άλλωστε το κατάφεραν και οι Έλληνες αλλάζοντας ουσιαστικά τη μορφή του χριστιανισμού παρ’ όλες τις αρνήσεις του κάθε Χρυστόδουλου. Το σημαντικό όμως είναι ότι δεν αρνήθηκαν την εξέλιξη ακόμα και σε επίπεδο μόδας. Οι Σομαλες φυσικά φοράνε την παραδοσιακή μαντίλα, πάντα φούστα μακριά αλλά εκεί σταματάει γιατί οι συνδυασμοί χρωμάτων και τα στολίδια παραδέχομαι ότι μαγεύουν ακόμα και μένα. Ακόμα και ο τρόπος που φτιάχνουν τα μαλλιά τους κάτω από τη μαντίλα είναι μοναδικός και ναι είναι οι γυναίκες που θα φορέσουν γόβα στιλέτο ακόμα και μέσα στο χιόνι. Υπάρχουν μαγαζιά ρούχων μέσα στο Ελσίνκι που ανήκουν σε Σομαλούς και η λέξη εντυπωσιακά είναι μικρή για να περιγράψεις. Ίσως οι μοναδικές γυναίκες μέσα στο Ελσίνκι που θα σε κάνουν να τις κοιτάξεις ακόμα και τον Φλεβάρη. Και επειδή δεν ξέρετε τι εννοώ, το Φλεβάρη όλοι μας φοράμε τόσα στρώματα ρούχων που είναι αδύνατο να περιγράψεις τι σώμα κρύβεται κάτω από αυτά!
Τη Saido τη γνώρισα ένα απόγευμα στα γραφεία της φιλανδικής League for human rights (η λέξη ‘φάλαγγα με ξενίζει και γι αυτό άφησα την αγγλική) όταν θα μου παρουσίαζε σαν στέλεχος της ομάδας μια καινούργια εκστρατεία πληροφόρησης που θα ξεκινούσε από τη Φιλανδία αλλά είχε σκοπό να εξαπλωθεί σε όλη την Ευρώπη. Το φέρνω σιγά σιγα γιατί δεν ξέρω πως να το μεταφέρω.
Στη Σομαλία όπως και σε πολλές αφρικάνικες μουσουλμανικές χώρες υπάρχει ένα έθιμο που ενώ δεν έχει καμιά σχέση με το μουσουλμανισμό έχει περάσει μέσα στην εκκλησία και στην αμάθεια των ανάλογων ιερέων και έχει εξελιχτεί σαν ένα πρέπει για τη ζωή των γυναικών. Η κλειτοριδεκτομή, (η σωστή λέξη βρέθηκε χάρις στον Derek και τον μαύρο γάτο που την επιβεβαίωσε, γιατί δεν την ήξερα και χρησιμοποιησα τη μετάφραση της λέξεως circumcision.)
Η πρώτη συζήτηση με τη Saido με σοκάρισε οχι γιατί μου εξήγησε με λεπτομέρειες για το πως γίνεται, οχι γιατί με τη βοήθεια άλλης Σομαλής γιατρού μου εξηγήσανε το τι σημαίνει για την υγεία της γυναίκας που έχει υποβληθεί σε αυτή τη τομή αλλά μου είπαν ότι δεν υπάρχει τίποτα τέτοιο στο Κοράνι απεναντίας ο μόνος λόγος που γίνεται είναι γιατί σύμφωνα με το έθιμο αυξάνει την απόλαυση του άντρα στο σεξ!
Αλλά για να πιάνουμε τα πράγματα με τη σειρά. Η συγκεκριμένη επέμβαση είναι παράνομη στα περισσότερα μέρη του κόσμου γιατί οι επιπτώσεις για την υγεία της γυναίκας είναι τρομακτικές. Παρ’ όλα αυτά και ακολουθώντας το έθιμο όλες σχεδόν οι Σομαλές κάνουν την επέμβαση, εάν αρνηθούν εξοστρακίζονται και από τη κοινότητα τους και από την οικογένεια. Πολύ χειρότερο δεν έχουν το περιθώριο να αρνηθούν γιατί η συγκεκριμένη τομή γίνεται σε ηλικία μεταξύ 10 και 13 ετών, τις πρώτες στιγμές της εφηβείας.
Σαν να μην έφτανε το θεωρητικό κομμάτι προχωρήσανε και σε φωτογραφίες. Βλέπετε οι συγγενείς που το θεωρούν μοναδική στιγμή για τη ζωή του κοριτσιού φροντίζουν να το απαθανατίζουν!!! Φυσικά συμμετέχουν μόνο γυναίκες, ο πατέρας και τα αδέρφια ...δεν θέλουν να ξέρουν. Αλλά όλοι τους είναι συμμέτοχοι στο έγκλημα γιατί μόνο έτσι θα καλοπαντρευτεί η κόρη και θα φύγει από τα έξοδα του σπιτιού.
Σε μια φωτογραφία μπορούσα να διακρίνω πεντακάθαρα το ξυράφια, ναι τα παραδοσιακά ξυράφια ξυρίσματος, το οινόπνευμα και τη λεκάνη με το νερό. Η γρια γυναίκα έπιανε το ξυράφι έτοιμη καθώς τέσσερις άλλες γυναίκες κρατούσαν τα χέρια και τα πόδια ενός κοριτσιού που ήταν φανερό ότι σπάραζε από το κλάμα.
Αν νομίζεται ότι αυτά συμβαίνουν μόνο στις φτωχές και αγράμματες οικογένειες, περιμένετε. Λοιπόν φανταστείτε τώρα ότι κάθομαι σε ένα τραπέζι μαζί με τρεις γυναίκες από τη Σομαλία. Η μια είναι γιατρός και ήδη έχει αναφέρει ότι έρχεται από οικογένεια γιατρών και ο πατέρας της σπούδασε στο Παρίσι. Η άλλη, υπεύθυνη για τα media με πτυχίο communications στο πανεπιστήμιο του Ελσίνκι, ηλικίας γύρω στα 25 και από ότι είπε αργότερα η ίδια από οικογένεια μάλλον εύπορη και τέλος η Saido. Η Saido έχει σπουδάσει νομική στην Ελβετία και έκανε μεταπτυχιακό στην Φιλανδία, ο αδερφός της είναι γιατρός στην Ελβετία και η μητέρα της που ζει είναι παλιά νοσοκόμα.
Κάποια στιγμή και περισσότερο επειδή μου ξέφυγε από το σοκ παρά γιατί το ήθελα, τις κοίταξα και είπα, φυσικά αυτό έχει σταματήσει, δεν γίνεται πια, δηλαδή καμιά από εσάς δεν έχει περάσει κάτι τέτοιο! Μετά από τόσα χρόνια ακόμα ντρέπομαι για τον τρόπο που με κοιτάξανε και κάθε φορά που βλέπω τη Saido νιώθω ένα τσιμπηματάκι ντροπής για την ερώτηση μου. Μετά από λίγο καιρό όταν γίναμε περισσότερο φίλοι μου εξήγησε ότι απλά δεν υπήρχε τρόπος να μην γίνει και γι’ αυτό ακριβώς έπρεπε να το πολεμήσουμε. Μερικές μέρες αργότερα μου έδειξε ένα ζευγάρι χρυσά σκουλαρίκια που φορούσε με ένα ψεύτικο ρουμπινάκι στη μέση, μετά την ‘επέμβαση’ στο σπίτι γίνεται μια γιορτή που έρχονται όλοι οι φίλοι και οι συγγενείς. Βέβαια ποτέ δεν αναφέρεται ο λόγος που γίνεται η γιορτή και το κορίτσι η καλύτερα η κοπέλα πια, κάθεται σε ένα μέρος τυλιγμένη με μια παραδοσιακή κουβέρτα χωρίς να κινείται, αντικειμενικά αδύνατο από τους πόνους που αντιμετωπίζει και όλοι γύρω της χορεύουν και τραγουδάνε. Σε κάποια στιγμή όταν έρθει η ώρα που η κοπέλα κοιμάται συνήθως όλοι περνάνε από μπροστά της και της αφήνουν από ένα δώρο. Το έθιμο λέει ότι ο πατέρας αφήνει τα χρυσά σκουλαρίκια!
Η Saido μου εξήγησε ότι η ζωή της άλλαξε από την επομένη μέρα, στο σχολείο ενώ κανένας δεν την πρόσεχε αυτομάτως για τους Σομαλούς συμμαθητές της μπήκε σε μια καινούργια ομάδα, των γυναικών που αρχίζουν να φλερτάρουν. Από το κοριτσάκι που κανένας δεν πρόσεχε μέσα σε ώρες έγινε η γυναίκα που έπαιρνε προσκλήσεις για ραντεβού και μου εξήγησε ότι είναι φυσικό τα περισσότερα κορίτσια να το θεωρούν ...προβιβασμό!
Επειδή στη Φιλανδία οι νόμοι κρατούνται με κάθε τρόπο και επειδή η πρακτική θεωρείτε υπό διωγμό είτε οι μητέρες με τις φίλες τους παίρνουν τη κοπέλα για ταξιδάκι στην Εσθονία ή γίνεται κάτω από κάθε μυστικότητα σε μέρος μακριά από το σπίτι. Η Saido μου εξήγησε ότι ουσιαστικά ακόμα και αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κοριτσάκι από τη Σομαλία που να μην πέρασε τη δοκιμασία.
Τότε μου έσκασε και το δεύτερο παραμύθι. Στις προηγούμενες συναντήσεις που είχαμε για την προετοιμασία των δελτίων τύπου, των ανάλογων εντύπων και να συντονίσουμε συνεντεύξεις κλπ πάντα με τη βοήθεια των άλλων δυο κυριών μου τονίστηκε επανηλειμμένα ότι τόσο το Κοράνι όσο και η ανάλογη εκκλησία δεν αναφέρουν πουθενά σε αυτή την επέμβαση και κάποιος από το ‘συμβούλιο’ ήταν διατεθειμένος να συμμετάσχει σε ομιλίες και συγκεντρώσεις σαν απόδειξη των λόγων τους.
Αυτό το συμβούλιο παρ’ όλο ότι είχε αναφερθεί συχνά στην αρχή δεν μου έκανε εντύπωση και το προσπέρασα με τη σκέψη ότι είναι ένα εκκλησιαστικό συμβούλιο. Για όσους δεν καταλάβατε αυτό είναι που λένε δημοσιογραφικό ένστικτο!!! Μιλάμε για πολύ ύπνο!!! Τελικά όταν το συμβούλιο απαγόρευσε στον ‘ιερέα’ να συμμετάσχει σε όποια εκδήλωση οργανώναμε άρχισα να ξυπνάω!!! Το συμβούλιο ουσιαστικά συνδέει τους μουσουλμάνους και αποτελείται από μια ομάδα αντρών και μόνο, εκκλησιαστικούς και μη από διάφορες μουσουλμανικές κοινότητες κυρίως Ιρανούς και Ιρακινούς και που έχει εξουσίες θρησκευτικές και νομικές πάνω στη κοινότητα.
Αυτό το συμβούλιο βρίσκεται σε άμεση επαφή με το αντίστοιχο Σουηδικό και Δανικό και εμπνεόμενο από όλα τα δημοκρατικά ιδεώδη που απλοχέρα διακηρύσσει μετά την επίθεση στη Νέα Υόρκη προσπαθώντας να διαχωρίσει τη θέση του από τους τρομοκράτες, από τη μια απαγορεύει από μικτούς γάμους μέχρι φωτογραφίσεις ενώ επιτρέπει μεσαιωνικά βασανιστήρια για τις γυναίκες ώστε οι άντρες να απολαμβάνουν τον έρωτα και ταυτόχρονα όταν έγιναν τα επεισόδια με τα σκίτσα του Μωάμεθ διέλυαν τα ιμάτια τους για το μη σεβασμό των δυτικών προ τα ιερά και την ανάγκη να σεβόμαστε την πίστη τους γινόμενοι η αιτία να απολυθεί συνάδερφος αρχισυντάκτης περιοδικού με 20χρονη υπηρεσία επειδή έβαλε στην online έκδοση σκίτσο Φιλανδού γελοιογράφου που διακωμωδούσε την κατάσταση που είχε δημιουργηθεί, ούτε καν σκίτσο του Μωάμεθ!!!
Το συμβούλιο αυτό δυστυχώς κρατάει ομήρους του μια ολόκληρη κοινότητα. Και δυστυχώς στην Ευρώπη και κυρίως στη βόρειο Ευρώπη, ειδικά σε χώρες όπως οι Σκανδιναβικές, η Ολλανδία και η Γερμανία οι μουσουλμανικές μειονότητες δεν φτάνει που υποφέρουν από την καχυποψία των ντόπιων και των αρχών έχουν και το συμβούλιο να τους κάνει να δείχνουν και ένοχες. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχω μαζέψει σειρά από συνεντεύξεις τόσο απλών ανθρώπων όσο και σημαντικών μουσουλμάνων, κάποιες μοναδικές φωτογραφίσεις και πάντα, μα πάντα μέρες πριν την κυκλοφορία παίρνω ένα τηλεφώνημα που μου λέει ότι τίποτα δεν μπορεί να κυκλοφορήσει. Η δικαιολογία μόνιμα η ίδια, σε παρακαλώ θα μου δημιουργήσεις πρόβλημα. Θα πρέπει να πάρω την οικογένεια μου και να φύγουμε. Και όλα μένουν στο ντουλάπι.