Η άλλη Φιλανδία – Episode I

Παίρνοντας σαν αφορμή ένα comment του Yiannis σε προηγούμενο post αποφάσισα να γράψω το κείμενο που ακολουθεί μιας και παράλληλα έχει να κάνει και με μια έρευνα που κάνω τα τελευταία δυο χρόνια και φαντάζομαι θα με απασχολεί και θα μου δίνει υλικό για πολλά ακόμα.

Oι περισσότεροι θα έχετε παρατηρήσει στα τελευταία posts ότι οι τρεις Σουομέζοι συμμετέχοντες, ο Φοίβος, ο Γιάννης κι εγώ, πολλές φορές έχουμε διαφορετικές εικόνες από την ίδια χώρα, εδώ δεν προσθέτω τον Derek ο οποίος παρά είναι φρέσκος και όπως έχω συχνά γράψει η Φιλανδία (εδώ το αφήνω όπως το έχει ο διορθωτής μου) και οι Φιλανδοί σου ανοίγονται σιγά σιγά στους δικούς τους χρόνους, όταν βέβαια αποφασίσουν να ανοιχτούν η καλύτερη λέξη για να το περιγράψεις είναι σου αποκαλύπτονται! Και γι’ αυτό ο Derek θα χρειαστεί χρόνο. Οι τρεις μας λοιπόν αντιπροσωπεύουμε κατά κάποιο τρόπο και από μια διαφορετική δεκαετία και με τον τρόπο που άλλαξαν οι χώρες της βαλτικής και η Φιλανδία αυτή η διαφορά δεκαετιών είναι σημαντική.

Ο Φοίβος ήρθε στη Φιλανδία μια πιο ρομαντική εποχή τόσο για τους Φιλανδούς όσο και για τους ξένους, το τέλος της χρυσής εποχής του Kekkonen που έχτισε τη Φιλανδία του σήμερα, την εποχή που οι Φιλανδοί θεωρούσαν τον ξένο που ερχόταν να ζήσει εδώ ή τρελό ή πολύ ρομαντικό και πραγματικά τον αγκαλιάζανε. Είναι η εποχή που οι Φιλανδοί σχεδιάζουνε το μέλλον και αρχίζουν να ξεφεύγουν απο τους αγρούς και τα ψαράδικα.

Ο Γιάννης ζει τη ‘βιομηχανική’ επανάσταση της Φιλανδίας, την εποχή που εκπληρώνονται τα όνειρα του Kekkonen με την είσοδο στην ΕΕ, οι Φιλανδοί βλέπουν τη χώρα τους να ακούγεται όλο και πιο πολύ στο εξωτερικό ακόμη και οι πρώτες νίκες Φιλανδών στο ράλι ακρόπολις για τους παλαιότερους που πιθανώς να θυμούνται. Οι ξένοι είναι πια πιο εκλεκτοί, φοιτητές και ερευνητές από πανεπιστήμια από όλο το δυτικό κόσμο, ξεκινάνε τα κρουαζιερόπλοια να επισκέπτονται το Ελσίνκι άρα αρχίζει ο τουρισμός και το Rovaniemi εμφανίζεται σε τουριστικούς οδηγούς. Και οι μετανάστες που έρχονται είναι κυρίως δυτικοί που βοηθούν στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Τη περίοδο αυτή ακόμα και η ελληνική κοινότητα βρίσκεται σε ακμή με 3,000 μέλη σε όλη τη Φιλανδία. Τούρκοι και Λατινοαμερικάνοι που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον Pinoset δίνουν αυτό που αργότερα θα ονομαστεί multicultural χρώμα

Η δική μου εποχή είναι η εποχή της globalization, της οικονομικής κρίσης και την αρχή σοβαρών κοινωνικών προβλημάτων που η υπόλοιπη Ευρώπη έχει ήδη ξεκινήσει να αντιμετωπίζει από τις προηγούμενες δεκαετίες. Τώρα οι ξένοι έρχονται από παντού, ρώσοι που προσπαθούν να ξεφύγουν από την οικονομική κατάρρευση και τον έλεγχο της μαφίας, αλλά και η ίδια η Μαφία που προσπαθεί να ξεφύγει απο το βίαιο περιβάλλον της προσπαθώντας να φτιάξει μια ήρεμη ζωή με την οικογένεια τους, μέχρι Σομαλούς που ξεφεύγουν από τον εμφύλιο και τους Κούρδους από τη γενοκτονία. Ο Kekkonen είναι πια μια ανάμνηση και η απομυθοποίηση βρίσκεται στο τέλος της. Ο Lipponen προσπάθησε φιλότιμα να τον αντικαταστήσει αλλά δεν τα κατάφερε και η Halonen μάλλον θα αφήσει πικρή γεύση όταν τελειώσει. Οι Έλληνες είναι λιγότεροι από 400 και οι Σομαλοί, Ιρανοί, Τούρκοι, και όλος ο τρίτος κόσμος αυξάνεται με λογαριθμική ταχύτητα.

Και στις τρεις περιπτώσεις όπως και σε όλη την νεότερη ιστορία της Φιλανδίας υπάρχουν κοινά στοιχεία που παίζουν σημαντικό ρόλο. Πρώτα είναι όπως πολύ σωστά είπε ο Γιάννης και που για μένα και τον Φοίβο για διαφορετικούς λόγους είναι συνυφασμένη έννοια με το Φιλανδός, η εσωστρέφεια. Για τον Φοίβο είναι μια γλυκιά ανάμνηση σε σύγκριση με τους συχνά εγωιστικά ανοιχτούς Γάλλους, για μένα είναι απλά η καθημερινότητα μου. Η φιλανδική εσωστρέφεια που ξεκινάει με το να μη δείχνουν τα όποια συναισθήματα ακόμη και μέσα στην οικογένεια τους μέχρι τη μανία τους του ‘τα εν οίκω μη εν δήμω’. Αυτή η εσωστρέφεια έχει αποδειχτεί στη διάρκεια αυτών των ετών τόσο καλό όσο και κακό και μέρος της έχει σαν αφετηρία το άλλο σημαντικό στοιχείο, τις κλιματολογικές συνθήκες που όταν αναφερόμαστε στη Φιλανδία δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε.

Το θετικό φαίνεται στην βιομηχανική τους εξάπλωση, όλοι νιώθουν ασφαλείς και σίγουροι ότι οι Φιλανδοί δεν θα παρουσιάσουν ποτέ κάτι αν δεν είναι σίγουροι ότι είναι τέλειο και αυτό σε συνδυασμό με το μόνιμο low profile κάνει την φιλανδική βιομηχανία πανίσχυρη και ταυτόχρονα αρεστή. Ποιος ξέρει ότι η Savcor, είναι μια από τις μεγαλύτερες οικοδομοτεχνικές εταιρίες στον κόσμο και παράλληλα μια από τις λίγες ίσως η μοναδική εταιρία που έφερε τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές στη βιομηχανία δάσους με ένα καταπληκτικό software που μονοπωλεί αγορές από την Κίνα μέχρι τη Βραζιλία. Ξέρει κανείς ότι η Φιλανδία έχει κάποια από τα πιο σύγχρονα εργαστήρια φαρμακευτικής και τα περισσότερα πειράματα με φάρμακα γίνονται εδώ συμπεριλαμβανομένης και έρευνας για τη μεσογειακή αναιμία;

Αυτή η ίδια όμως η εσωστρέφεια πολλές φορές έχει γίνει και νέμεσης για τους Φιλανδούς γιατί όσον αφορά τη τιμή της χώρας τους αγγίζει τα όρια του στρουθοκαμηλισμού. Το ότι όλος ο κόσμος μιλάει για το περίφημο φιλανδικό εκπαιδευτικό μοντέλο έχει σταματήσει τις όποιες προσπάθειες αναμόρφωσης. Το ότι στην Ελλάδα το θεωρούν πρότυπο δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι τόσο καλό, μάλλον δείχνει πόσο κακό είναι το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Ο σημερινός πρωθυπουργός στις τελευταίες εκλογές ήταν απλός υποψήφιος βουλευτής Uusima, ευρύτερο Ελσίνκι, και συχνά αποκαλούσε το εκπαιδευτικό σύστημα ‘το έλος των σοσιαλιστών’ Σήμερα πρωθυπουργός και σε κυβέρνηση συνασπισμού με τους σοσιαλιστές παρ΄ όλες τις συχνές υποδείξεις πανεπιστημιακών ανεμίζει ξένες εφημερίδες και λέει πόσο καταπληκτικό είναι! Και βέβαια ένα άλλο μεγάλο θέμα και που έχει να κάνει με τον φιλανδικό στρουθοκαμηλισμό είναι οι ξένοι που ήρθαν τα τελευταία 5-10 χρόνια και για το οποίο θα μιλήσω στη συνέχεια περισσότερο γιατί έχει να κάνει και με την προσωπική μου έρευνα. (μη βιάζεσαι Γιάννη να απαντήσεις!!! J )

Αν και έχω συχνά αναφερθεί στο κλιματολογικό, το επαναλαμβάνω ότι δεν είναι εύκολο να συνηθίσεις τη ζωή σε μια σχεδόν αρκτική χώρα, και δεν είναι εύκολο για τους ντόπιους πολύ περισσότερο για τους ξένους και ειδικά αυτούς που έρχονται απο πολύ πιο ζεστά και φωτεινά κλίματα. Απο την αρχή που πάτησα το πόδι μου σε αυτή τη χώρα όλοι με προειδοποιήσανε ότι θα έρθει κάποια χρονιά που θα είναι ... λίγο πιο σκοτεινή απο τις άλλες. Πολύ φίλος και σκηνοθέτης με επιτυχια στη Φιλανδία, μαλλον μεγαλυτερη απο όποια θα γνώριζε ποτέ του στη ίδια του τη χώρα, ο Neil Hardwick από τους πρώτους ξένους που γνώρισα στη Φιλανδία μου είπε ότι κάποιον απο τους πρώτους πέντε χρόνους υπέφερε, υπήρξαν φορές που η τέως γυναίκα του τον κλείδωνε στη sauna για να αποφύγει τα μεθύσια του που πολλές φορές καταλήγανε σε βίαια ξεσπάσματα. Ο Neil δεν είναι εξαίρεση, μαλλον ο κανόνας και το αλκοόλ δεν ο κανόνας ήταν απλά ο τρόπος διαφυγής για τον συγκεκριμένο, άλλος φίλος και δημοσιογράφος ο Roman απλά ξέσπασε βγαίνοντας έξω κάθε βράδυ μέχρι το ....θεωρητικό πρωί για δύο χρόνια εξαντλώντας σε σημείο απελπισίας τον εαυτό του οικονομικά . Για μένα ήταν δύσκολος ο προηγούμενος χειμώνας και τον αντιμετώπισα μαλλον ...γελοία, κλειδώθηκα μέσα και για δυο μήνες παρακολουθούσα όλα τα επεισόδια όλων των σειρών του Startrek το ένα μετά το άλλο χωρίς σταματημό. Αυτό είναι κάτι που όλοι μας ξέρουμε ότι θα ξανάρθει κάποια στιγμή και δεν ισχύει μόνο σε μας και οι ίδιοι οι Φιλανδοί περνάνε ανάλογες περιόδους και γι αυτό το ανάλογο ΙΚΑ (KELA) είναι σχετικά εύκολο στο να δώσει άδεια για λόγους κατάθλιψης που φτάνουν τον ένα χρόνο.

Και για να τελειώνουμε με τα στοιχεία που διαμορφώνουν τον Φιλανδό και τη Φιλανδία το τελευταίο και για μένα εξ’ ίσου σημαντικό είναι η ανάγκη των Φιλανδών να δημιουργήσουν εθνική ταυτότητα βασιζόμενοι σε μια ιστορική συνείδηση που εξαρτάται κυρίως απο προσωπικότητες και οχι γεγονότα. Για τους Φιλανδούς δεν υπήρξε αναγέννηση η μεσαίωνας, υπήρξε ο Agrikola και στη συνέχεια ο Mannerheim που πια μπαίνουμε στον 20ο αιώνα. Οι λαϊκές επαναστάσεις στην αρχή του αιώνα η οι μεγάλες πορείες των συνδικάτων και οι απεργίες στο Tampere την δεκαετία του 60 και 70 ήταν πάλι αποτέλεσμα ισχυρών προσωπικοτήτων που κυριαρχούσαν στο χώρο τους.

Αυτό που κανείς δεν θα καταλάβει στην υπόλοιπη Ευρώπη είναι τους πανηγυρισμούς για την νίκη των Lordi, ήταν πολύ σημαντικό για τους Φιλανδούς όπως και η κάθε νίκη του Raikonen αδιάφορο αν υπάρχει μια καταπληκτική λογοτεχνία μη μεταφρασμένη και άγνωστη εκτός Φιλανδίας ή κάποιοι ζωγράφοι όπως η Helene Schlerfbeck που πίνακα της χρησιμοποιώ στο avatar και που ακόμη και στη Φιλανδία άρχισαν να γίνονται γνωστοί τα τελευταία 20 χρόνια. Ο Raikonen και οι Lordi γίναν πρωτοσέλιδο και το συναίσθημα ήταν ‘όλοι μιλάνε για μας, τώρα δείξαμε στους πάντες πόσο καλοί είμαστε’ ή καλύτερα ‘τους δείξαμε πάλι!!!’ Σε πια χώρα στο κόσμο τα παιδιά μαθαίνουν απο το σχολείο ότι ‘το να γεννηθείς Φιλανδός είναι σαν να κερδίζεις το λαχείο’; Όλα αυτά είναι δείγμα έλλειψης ιστορικής συνείδησης και την ανάγκη απόκτησης εθνικής ταυτότητας. Το χτες τους βασανίζει έντονα, η επιθυμία να γίνουν Σουηδοί στη θέση των Σουηδών αλλά και που για πάντα θα παραμείνουν μια Σουηδική επαρχία είναι μόνιμα εδώ. Μια σχέση λατρείας και μίσους που εκφράζεται με πολλούς τρόπους. Πολύ φίλη και συνεργάτης στο Ovi magazine η βουλευτής του Σουηδόφωνου κόμματος Eva Biaudet πριν απο ένα χρόνο κατά τη διάρκεια ομιλίας της στη φιλανδική βουλή για εκπαιδευτικά θέματα διακόπηκε βίαια απο βουλευτές του συντηρητικού Kokkomus κόμματος και του κόμματος των ‘αληθινών Φιλανδών’ που φωνάζανε ‘γιατί δεν πας στη Σουηδία στη πατρίδα σου!’ Η ίδια δηλώνει Φιλανδή που τυχαίνει να μιλάει Σουηδικά και η μητέρα της είναι φιλανδόφωνη Φιλανδή, στο δε σπίτι της μιλάνε με τη μητέρα φιλανδικά.

Μέσα σε όλα αυτά τώρα ήρθε και το μεταναστευτικό κύμα της τελευταίας δεκαετίας. Στην αρχή ήταν ιρακινοί που προσπαθούσαν να ξεφύγουν απο τον Saddam, Κούρδοι που προσπαθούσαν να ξεφύγουν απο ...παντού, Αφγανοί, Νιγηριανοί, Σουδανοί, Σομαλοί, Σέρβοι, Κροάτες και βέβαια ρώσοι και πολίτες απο όλες τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες και δεκάδες οικονομικοί μετανάστες απο Αλβανία, FYROM (για να μη χαλάσω κανενός την καρδιά, τέλος πάντων αυτή είναι άλλη συζήτηση και δεν θα άντεχα να δω στο blog μου τον Παπαθεμελή!!!), Κίνα, Τουρκία και κάθε πιθανό ασιατικό κράτος.

Παράλληλα ήρθε και το ενδο-ΕΕ κύμα μεταναστών που αναζητούν μιας διαφορετικής ποιότητας ζωή ή απο την τέως ανατολική Ευρώπη και νυν μέλη της ΕΕ που ζητούν μια καλύτεροι ζωή. Αυτοί οι τελευταίοι έχουν φτάσει τον αριθμό των 22,000 και αυξάνονται συνέχεια γιατί εκτός των άλλων δεν χρειάζονται πια βίζα ή ότι άλλο για να έρθουν εδώ. Αν προσθέσουμε σε αυτούς και τους εποχιακούς εργάτες, όπως για παράδειγμα τους Ουκρανούς που έρχονται στη Λαπωνία για τη συλλογή των κίτρινων μούρων, που αυτή τη στιγμή η τιμή τους στη φιλανδική αγορά έχει φτάσει τα 12 ευρώ το κιλό, φαντάζεστε τι γίνεται.

Για να κάνω και μια υποσημείωση, ο φίλος D στο προηγούμενο post έχει αφήσει ένα comment αναφερόμενος στις επίσημες στατιστικές. Για να πάμε σε κάτι που ξέρω πολύ καλά, ο πίνακας αναφέρει ότι το 2004 ήρθαν στη φιλανδια 3,861 που ζητούσαν άσυλο και στη συνέχεια αναφέρει ότι εγκρίθηκαν 29!!! Αυτό που δεν σου λένε οι στατιστικές είναι ότι αυτές οι αιτήσεις που εγκρίθηκαν είναι διάσπαρτες στα τελευταία πέντε - έξη χρόνια και βέβαια οι υπόλοιποι έχουν δικαίωμα έφεσης. Πράγμα που σημαίνει ότι αυτοί που ζητάνε άσυλο δεν είναι 3,861 αλλά 3,106 + 3,170 + 1,651 + 3,443 + 3,221 + 3,861 οι οποίοι ζουν μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Και βέβαια σταδιακά θα έχω την ευκαιρία να σας δείξω έναν έναν τους πίνακες που αναφέρονται.

Επειδή θέλω να αναφέρω μια σειρά ακόμα απο πράγματα που και θα συνδυάζουν απαντήσεις σε διάφορα ερωτηματικά που μου έχουν τεθεί κατά περιόδους μάλλον θα το κάνω ...σήριαλ. έτσι αφού εμπεδώσετε αυτό το κεφάλαιο ...θα προχωρήσουμε στο επόμενο!!!

************************************

Φοίβο, Γιάννη, νιώστε ελεύθερα να απαντάτε σε οποια ερώτηση, και μη φοβάστε τα σεντόνια, άλλωστε σκοπός είναι να απομυθοποιήσουμε κάποια πράγματα και να γνωρίσουν όλοι αυτή την άγνωστη φιλανδια!!!

************************************

Η φωτογραφία είναι απο περσινό ταξίδι τέτοιο καιρό με το πλοίο προς Σουηδία. Έβρεχε συνέχεια και τα μαύρα σύννεφα ουσιαστικά σκεπάζουν τον ουρανό που ..μπλεδίζει πίσω απο το φεγγάρι. Έτσι για να δείτε ότι ..εντάξει έχουμε κι εδώ ...πανσέληνο!!!

ovi magazine, ovi lehti, Finland, Φιλανδία