Ένας κυανόκρανος Φιλανδός έφερε το Λίβανο πιο κοντά

Η Φιλανδία είναι πολύ μακριά από τα πάντα, οι Φιλανδοί νιώθουν ότι ζουν σε ένα νησί στη μέση ενός ωκεανού από παγωμένα νερά και τα πάντα συμβαίνουν κάπου αλλού. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια το να φύγεις από τη Φιλανδία εθεωρείτο μεγάλο πράγμα και ένας ξένος στη Φιλανδία ήταν τουλάχιστον τρελός.

Οι ειδήσεις στη τηλεόραση κρατάνε άντε 15 λεπτά και το σημείο των ειδήσεων που παρακολουθούν ανελλιπώς όλοι οι Φιλανδοί είναι η πρόγνωση του καιρού και γι’ αυτό οι παρουσιαστές του δελτίου καιρού είναι στη κυριολεξία εκκεντρικοί σταρ. Κατά τα άλλα τα πάντα γίνονται πολύ μακριά από εδώ.

Μετά το 80 κι όταν η κηδεμονία της Ρωσίας χανότανε στο χάος που επικρατούσε εκεί και στην οικονομική παράλυση οι Φιλανδοί άρχισαν να δημιουργούν στρατό ξεγλιστρώντας από τις απαγορεύσεις που τους είχαν επιβληθεί με το τέλος του πολέμου. Αν δεν είχαν έρθει οι πολιτικοί πρόσφυγες από τη Σομαλία με εντολή του ΟΗΕ κανένας Φιλανδός δεν θα ήξερε που βρίσκεται η Σομαλία και τη συμβαίνει εκεί. Κάτι ανάλογο έγινε με τους Κούρδους και τους Αφγανούς. Αλλά και πάλι όλα αυτά τα μέρη φαίνονται για τους Φιλανδούς τόσο μακρινά. Εδώ οι χειμώνες είναι μεγάλοι και σκληροί και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού δεν είναι μεγαλοστελέχη της ΝΟΚΙΑ αλλά απλοί καθημερινοί άνθρωποι και αν και φαίνεται τραβηγμένο για μια χώρα σχεδόν αρκτική είναι κυρίως ψαράδες και αγρότες.

Ένα από τα ωραιότερα βιβλία που έχω διαβάσει είναι φιλανδικό και ξεκινάει με τη βιβλική εισαγωγή: «Στην αρχή ήταν ο βάλτος, η τσάπα και ο Jussi.» αυτή είναι η Φιλανδία των πολλών. Χειμώνες στον παγωμένο βάλτο, χωρίς ήλιο, με πολύ χιόνι και θερμοκρασίες που φτάνουν το -35 και το καλοκαίρι ένας απέραντος βάλτος που αναβλύζει από την εποχή των παγετώνων, με τους Φιλανδούς να προσπαθούν με τη τσάπα να υποτάξουν το θεριό. Αυτό που οι άλλοι θεωρούν μιζέρια οι Φιλανδοί το θεωρούν ζωή και παλεύουν με τη φύση αιώνες τώρα. Που χρόνος λοιπόν να νιώσουν πόσο κοντά τους μπορεί να είναι η Σομαλία ή ο Λίβανος.

Ύστερα ήρθε το 90, α αστυφιλία, οι βιομηχανίες, η ΝΟΚΙΑ, η ΚΟΝΕ, η UPM και τα ναυπηγεία, οι εταιρίες υπηρεσιών και η αύξηση των αυτοκτονιών. Που να αντέξει αυτή η ψυχή τους τέσσερις τοίχους του γραφείου, το έριξε στον αλκοολισμό. Σαν να μην έφτανε αυτό ήρθε και η οικονομική κρίση. Η αστυφιλία και ταυτόχρονα η αποδέσμευση των τραπεζών από τον κρατικό έλεγχο έφερε την υπερχρέωση των μικρών επιχειρήσεων που προσπαθούσαν να ανταγωνισθούν τα μεγαθήρια εγχώρια και εισαγόμενα και παράλληλα τα νοικοκυριά οδηγώντας στον οικονομικό αφανισμό, την ανεργία και τις πτωχεύσεις. Δεν έχω γνωρίσει καμιά φιλανδική οικογένεια που να μην έχει κάποιο δυστυχισμένο μέλος της που πέρασε η ακόμα και πέθανε, θύμα αυτής της περιόδου. Το τραγικό, σύμφωνα με την φιλανδική νομοθεσία οι τράπεζες χρειαζόντουσαν δυο εγγυητές για να δώσουν δάνειο, με αποτέλεσμα οι χρεοκοπίες να γίνονται ντόμινο και να καταστρέψουν ολόκληρες οικογένειες.

Την ίδια στιγμή ο ΟΗΕ έδωσε μια λύση, η Φιλανδία δεν μπορούσε να έχει στρατό αλλά μπορούσε να συμμετάσχει σε ειρηνευτικές αποστολές του ΟΗΕ. Αυτό έδωσε την απάντηση σε δεκάδες προβλήματα και εκατοντάδες η καλύτερα χιλιάδες Φιλανδοί υπηρετούν κυανόκρανοι σε διάφορα μέρη της γης τα τελευταία 15 χρόνια. Στη Κύπρο, στη Βοσνία, στο Αφγανιστάν, στη Σομαλία, στη Νιγηρία, στο Λίβανο παντού όπου υπάρχουν στρατεύματα του ΟΗΕ.

Για πάνω από 15 χρόνια οι Φιλανδοί στρατιώτες υπηρετούν από μάχιμες μονάδες του ΟΗΕ μέχρι απλοί παρατηρητές και για πάνω από 15 χρόνια δεν έχει ακουστεί τίποτα άσχημο γι’ αυτούς ακόμα κι όταν ξεσπάγανε τα σκάνδαλα ανάμεσα στους κυανοκράνους και ειδικά στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Το μόνο που μπορεί να τους καταμαρτυρήσει κανείς είναι ατελείωτα μεθύσια και που στο τέλος το κλάμα για το κορίτσι που είχαν αφήσει σε κάποιο χωριό της Φιλανδίας. Κι όλα αυτά μέχρι πριν από τρεις ήμερες.

Στην αρχή όλοι ήταν μουδιασμένοι. Η Φιλανδία είναι χώρα ανεξάρτητη και αμέτοχη σε συρράξεις, αυτή είναι η κληρονομιά και η κατάρα που τους άφησε ο Kekonen και ο ΟΗΕ τους ταιριάζει. Και κάποιοι τολμήσανε και χτυπήσανε το παρατηρητήριο του ΟΗΕ σκοτώνοντας ένα Φιλανδό κυανόκρανο. Η λέξη ‘τόλμησε’ είναι απόλυτα ακριβής. Με κόπο συγκρατήθηκε η Φιλανδή πρόεδρος μπροστά στον πρέσβη του Ισραήλ. Οι λέξεις και οι εκφράσεις που χρησιμοποίησε πριν και μετά τη συνέντευξη δεν μεταφράζονται. Μην παρεξηγηθεί η έκφραση αλλά η αγωνία της ήταν ‘πως θα το πω τώρα στο λαό μου;’

Το Ισραήλ έκανε ένα λάθος που θα το πληρώσει, οι Φιλανδοί έχουν μια έκφραση που μοιάζει με αντίστοιχη ελληνική αλλά όταν την λένε την εννοούν, οι Φιλανδοί δεν έχουν χιούμορ, ‘μόνο ο θεός συγχωρεί!’

Για τους επόμενους μήνες ίσως και χρόνια θα είναι σιωπηλοί αλλά θα έρθει η στιγμή εκείνη ακριβώς που θα πονάει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο και θα πάρουν το αίμα τους πίσω, οι Φιλανδοί δεν ξεχνάνε. Και αυτό θα γίνει αδιάφορο του ποιος θα κυβερνάει εκείνη τη στιγμή. Όταν οι Φιλανδοί λένε κάτι και το έχω πει πολλές φορές, επειδή είναι πολύ προσεκτικοί με τις λέξεις ειδικά όταν μιλάνε ξένες γλώσσες το εννοούν απόλυτα. Όταν η πρόεδρος είπε ότι το Ισραήλ είναι υπεύθυνο για το θάνατο του Φιλανδού κυανόκρανου και ότι η επίθεση ήταν προγραμματισμένη ήξερε τι έλεγε και το εννοούσε. Εκείνη τη στιγμή ο πρέσβης του Ισραήλ πρέπει να ένιωσε τι πάει να πει φιλανδικός χειμώνας.

Τις επόμενες μέρες και μήνες τα φιλανδικά μέσα θα ακολουθήσουν την επικαιρότητα όπως και όλα τα άλλα μέσα σε όλο το κόσμο, ο μέσος Φιλανδός θα ενδιαφερθεί με το τρόπο του πιο πολύ για το Λίβανο και για το ότι συμβαίνει στη Μέση Ανατολή, ο Φιλανδός κυανόκρανος δεν θα ξεχαστεί αλλά θα παραμείνει ο θάνατος του σιωπηλός όπως το κάθε τι που κάνουν οι Φιλανδοί και πάλι το δελτίο καιρού θα είναι το κομμάτι που οι Φιλανδοί παρακολουθούν περισσότερο από οτιδήποτε άλλο στη τηλεόραση. Και θα περιμένουν ....

Και μη μου πείτε ότι αυτό περιμένανε και δεν βλέπουνε τα παιδάκια που πεθαίνουν στη Βηρυτό. Αν και θα φανώ κυνικός δεν άκουσα να μην πηγαίνουν διακοπές στην Ελλάδα, να μην άδειασε η Αθήνα, να ερήμωσε η Άνδρος, η Σαντορίνη και η Χαλκιδική, όσο για τα ουζερί στις παραλίες μια χαρά δουλεύουν και είναι και γεμάτα. Και ναι, έχουν γίνει και εδώ οι ανάλογες πορείες και διαμαρτυρίες. Τώρα απλά ο Λίβανος έφυγε από τις οθόνες της τηλεόρασης και μπήκε για τα καλά στα σπίτια τους.

ovi magazine, ovi lehti, finland, ΟΗΕ